Datganiad TPAS Cymru ar gyhoeddi'r adroddiad terfynol ar drasiedi Tŵr Grenfell

4 Medi 2024 

Mae cyhoeddiad heddiw o’r ymchwiliad hir i’r digwyddiadau cyn ac ar ôl tân Tŵr Grenfell yn dangos yn glir gatalog o fethiannau ac anghymhwysedd. Mae'r adroddiad yn arswydus yn ei feirniadaeth o sefydliadau, unigolion ac asiantaethau lluosog ac mae'n gyhoeddiad i'w groesawu yn yr ymgais barhaus am gyfiawnder ar gyfer y 72 o fywydau a hawliwyd.

Mae’r adroddiad cynhwysfawr hwn yn datgelu’r methiannau a arweiniodd at y drasiedi ac yn cynnig argymhellion hollbwysig ar gyfer atal trychineb o’r fath rhag digwydd eto.

Ni ddylai'r drasiedi hon fod wedi digwydd ac roedd modd ei hatal yn llwyr. Mae’r adroddiad yn rhoi dadansoddiad manwl y mae mawr ei angen o’r materion systemig ym maes diogelwch adeiladau, rheoleiddio ac ymgysylltu â thenantiaid a gyfrannodd ato.

Mae'r adroddiad yn amlygu 2 ffaith allweddol yn ymwneud â'r drasiedi.

1. Roedd modd osgoi pob marwolaeth. Ni ddylai Grenfell fod wedi digwydd pe gwrandawyd ar denantiaid.
2. Gan fod ymgysylltu â thenantiaid yn cael ei weld fel rhywbeth ‘ychwanegol’ ac nid yn flaenoriaeth, arweiniodd hyn at oedi wrth weithredu y mae’r adroddiad wedi’i ddangos, yn mynd yn ôl at y rhybuddion cyntaf gan denantiaid yn 2009.

Amlinellodd Syr Martin Moore-Bick, Cadeirydd yr Ymchwiliad Annibynnol, ‘anonestrwydd systemig’ yn ymwneud â’r drasiedi, methiant cronig arweinyddiaeth ynghyd ag agwedd o hunanfodlonrwydd gan reolwyr..

 

Ymateb TPAS Cymru:

“Nid methiant diogelwch adeiladau yn unig oedd trasiedi Tŵr Grenfell, ond methiant ein system dai i ddiogelu a gwerthfawrogi bywydau tenantiaid. Nid yw adroddiad terfynol yr Ymchwiliad Annibynnol yn cilio rhag dangos canlyniad dinistriol lleisiau tenantiaid yn cael eu hanwybyddu a lle mae elw a rheoliadau a safonau gwan yn cyfyngu ar ddiogelwch adeiladu sylfaenol.

“Rwy’n annog pawb sy’n ymwneud â Thai i ddarllen yr adroddiad hwn a gwylltio. Defnyddiwch y dicter hwnnw i fynnu newid a sicrhau bod pobl a sefydliadau’n cael eu dal yn atebol am eu methiannau”

“Mae TPAS Cymru yn sefyll gyda’r goroeswyr a’r teuluoedd mewn profedigaeth wrth fynnu cyfiawnder a newid ystyrlon. Rydym yn croesawu’r argymhellion ac yn annog pob landlord a lluniwr polisi yng Nghymru i astudio a gweithredu’r newidiadau hyn yn ddi-oed er mwyn sicrhau na all trasiedi debyg fyth ddigwydd yma. Rhaid i Grenfell fod yn drobwynt ar gyfer hawliau tenantiaid a diogelwch adeiladau yng Nghymru. Yn bwysicaf oll, rhaid inni gofio bod yn rhaid i lais pob tenant gael ei glywed.”

“Pwynt allweddol y mae’r adroddiad hwn yn ei godi yw pryderon am bwysigrwydd cynnwys lleisiau tenantiaid a phreswylwyr yn y gwasanaethau tai. Mae'r lleisiau hyn yn hanfodol i sicrhau triniaeth deg a chartrefi diogel ac iach i bawb. Mae trasiedi Grenfell a marwolaeth Awaab Ishak yn amlygu bod bywydau yn y fantol pan na fydd hyn yn digwydd.

Mae tai yn hawl ddynol sylfaenol ac ni ddylai fod yn arf gwleidyddol. Arian, pŵer a gwleidyddiaeth oedd yn llywio'r penderfyniadau a wnaed yma ac nid diogelwch a chonsyrn tenantiaid. Mae tai cymdeithasol yno i amddiffyn y rhai mwyaf agored i niwed yn ein cymdeithas, ac mae’r adroddiad hwn yn dangos bod gweithredoedd y cyngor wedi gwneud y gwrthwyneb."

Hoffai TPAS Cymru ddiolch i’r holl denantiaid, teuluoedd a gweithwyr proffesiynol am eu hamser a’u dewrder wrth ddarparu tystiolaeth i’r ymchwiliad hwn a rhannu eu cyfrifon. Rydym yn sefyll mewn undod â chi.

Mae TPAS Cymru wedi cefnogi tenantiaid a landlordiaid yng Nghymru ers dros 35 mlynedd. Rydym yn gweithio ledled Cymru i alluogi lleisiau tenantiaid i lunio gwasanaethau tai a’r cymunedau o’u cwmpas. Mae llais a chyfranogiad tenantiaid yn hanfodol i greu tai gwell a mwy diogel.

Am sylwadau pellach, cysylltwch ag Eleanor Speer, Swyddog Ymgysylltu a Chyfathrebu TPAS Cymru, yn [email protected] neu +44 7896871164